طبقه از دیدگاه بوردیو

طبقه:

دو رویکرد کلی درباره مفهوم طبقه وجود داشته است. یکی رویکرد مارکیست ها و دیگری رویکرد
وبری ها. در رویکرد اول طبقه را عمدتاً براساس نوع رابطه افراد با ابزار تولید و در رویکرد دوم طبقه را براساس پایگاه اجتماعی، اقتصادی یعنی میزان درآمد، سطح تحصیلات و موقعیت شغلی تعریف می کنند. اما برداشت متفاوتی از این دو رویکرد نسبت به طبقه وجود دارد که متعلق به بوردیو است.

بوردیو طبقه را «مجموعه ای از کنشگران که پایگاه های یکسانی را اشغال می کنند، در شرایط یکسانی قرار دارند، و محتمل است که تمایلات و علائق یکسانی نیز داشته باشند و به همین دلیل محتمل است که اعمال مشابهی انجام دهند و مواضع مشابهی اتخاذ کنند، تعریف کرده است.» (فاضلی، 1385، 24). بوردیو طبقه را به معنای فضای اجتماعی می داند که این فضای اجتماعی براساس سه بعد اساسی، یعنی میزان کلی سرمایه ، ساختار سرمایه و بعد زمانی سرمایه شکل می گیرد.

بعد اول که به عنوان مهمترین بعد است، کنشگران براساس میزان کلی (کم / زیاد) سرمایه جایگاه های متفاوتی در فضای اجتماعی اشغال می کنند. طبق این تقسیم بندی که بوردیو به صورت عمودی طرح می کند، آنهایی که به میزان زیادی از سرمایه کلی (اقتصادی و فرهنگی) را در اختیار دارند نظیر مدیر عامل شرکت ها؛ مجریان بخش خصوصی، اساتید دانشگاه ها و... که بوردیو از آنها تحت عنوان طبقه مسلط (یا گاهی اوقات بورژوا) یاد می کند. در مقابل کسانی قرار می گیرند که از داشتن هر دو نوع سرمایه محروم هستند. نظیر کشاورزان، کارگران یدی و... که بوردیو از آنها تحت عنوان طبقه کارگر یاد می کند. (Weininger, 2005, 123 ، نقل از موسوی، 1378 ، 47) در ادامه مطلب بخوانید

کارل مارکس 1883-1818

مارکس جامعه شناسی آلمانی بوده است. فیلسوفی یهودی، که بعد به اقتصاد روی آورده و مطرود جامعه آن زمان آلمان واقع شده بود. – مسیحیان یهودیان را طرد می کردند.- غالب جامعه شناسان مارکسیستی یهودی اند. مارکس هیچوقت استاد دانشگاه نبوده است.

مسئله اصلی مارکس طبقه محروم و مستضعف در جامعه است . او فلسفه ایده آلیستی آلمان (هگلی ) را نقد می کند . در آن فلسفه، روح و ذهن نقش کلیدی دارد ولی برای مارکس و هگلیان جوان این مفاهیم وارونه می شوند. هگلیان چپ مثل فوئرباخ بیشتر مارکس را تحت تاثیر قرار می دهد. دیالکتیک ذهنی هگل را وارد جامعه زندگی می کند .