نیچه و مدرنیته

نیچه نقد خود را از مدرنیته بصراحت آشکار می‌کند؛ مدرنیته‌ای که سودای تغییر و تبدیل جهان را در سر می‌پرورد و نمی‌خواهد آن را آن‌گونه که هست بپذیرد؛ بنابراین زندگی و لحظه را به بهانه شناخت برای دست بردن در طبیعت و بهسازی آن نابود می‌کند. درست همچون شیری نه گوی در دگردیسی سه‌گانه نیچه از بشریت. تمثیلی زیبا که سیر تکامل انسان را در این سه دگردیسی خلاصه می‌کند: نخست از شتر آری‌گوی به شیر نه‌گوی و سپس از آن به کودک بدون گذشته و فراتاریخی.

شاید به زیبایی بتوان تمثیل زیبای نیچه از سیر تکامل بشر را همان طریقت دانست. همان سلوکی اشراقی. همان مسیر لایتغیری که به اندازه فردیت انسان‌ها متفاوت است. پسامدرن درواقع نیست، مگر بازگشت انسان به آنچه هست در مقابل آنچه باید. این البته بازگشت به سنت نیست. انسان سنتی آنچه گفته‌اند هست را بی‌چون و چرا پذیرفته و طریقتی را نپیموده که به دریافت خود از حقیقت برسد.